بیماری‌های ژنتیک
سه شنبه, ۳۱ مرداد ۱۳۹۱، ۰۳:۱۸ ق.ظ
ژیان‌عابد : با بروز کوچک‌ترین اختلال در نحوه‌ی ترکیب این اجزای کوچک و تغییر جای آنها، می‌گوییم در داخل ژن جهش اتفاق افتاده است که می‌تواند عاملی برای بسیاری از مشکلات و بیماری‌هایی باشد که به آنها بیماری‌های ژنتیک، ارثی، مادرزادی و فامیلی می‌گویند.
وی اظهار کرد: به‌درستی مشخص نشده است که چه عامل یا عواملی و چگونه این اختلال را ایجاد می‌کنند اما می‌دانیم که سموم شیمیایی، اشعه ایکس، پرتوهای ماوراء بنفش و برخی شرایط زندگی امروزی مثل اضطراب‌ها و رژیم‌های غذایی، می‌توانند در این تغییرات نقش داشته باشند.
کارشناس بیماری‌های ژنتیک و مادرزادی بهزیستی خراسان‌رضوی افزود: دانشمندان ژنتیک، نقشه‌ی ژنتیک انسان را کشف کردند و نحوه‌ی قرارگیری طبیعی ژن‌ها را هم می‌شناسند و دریافتند که اگر ترکیب اعضای تشکیل‌دهنده‌ی ژن‌ها غیر از وضعیت طبیعی باشد، مشکل ایجاد می‌کند.
ژیان‌عابد شمار ژن‌های موجود در بدن هر انسان را 25 هزار عدد در هر سلول دانست و گفت: اگر این تعداد را در تعداد سلو‌ل‌های بدن (400 تریلیون) ضرب کنیم در می‌یابیم که بدن انسان، هزاران میلیارد ژن دارد.
وی اظهار کرد: ژن‌ها به‌هنگام تقسیم سلولی، خود را به دو بخش تقسیم می‌کنند و هر قسمت مجدداً خود را بازسازی و با نیمه‌ی قدیمی ترکیب می‌کند که این فرآیند تقسیم و ترکیب، یک فرآیند بسیار پیچیده‌ایست و بیشتر مشکلات و عوارض ژنتیک، در همین مرحله (شکستن یک ژن و ترکیب مجدد آن) شکل می‌گیرند.
این کارشناس بیماری‌های ژنتیک و مادرزادی بهزیستی خراسان‌رضوی در خصوص سیستم ناظر بر کار ژن‌ها اظهار کرد: دستگاه آفرینش خداوند بسیار پیچیده است و تا به امروز شناخته نشده است که چه مکانیزم و سیستمی در بدن، بر نحوه‌ی قرارگیری اجزای ژن‌ها، زمان حرکت و تکثیر آنها، تولد و مرگ‌شان و جابه‌جایی این اجزا، نظارت دارد اما با پیشرفت بیشتر علم با اجزا و قطعات بسیار بسیار کوچک‌تری از مواد روبه‌رو می‌شویم که مطالعه‌ی آنها بسیار دشوار است.
ژیان‌عابد افزود: دانشمندان امیدوارند که بتوانند ساختار ژن‌ها و علت جهش‌ها را کاملاً شناسایی کنند و شاید از این طریق بتوانیم جلو بسیاری از بیماری‌ها و مشکلات انسان‌ها را بگیریم.
وی گفت: ژن‌ها ریزترین و دقیق‌ترین سیستم ذخیره اطلاعات هستند و معادل هزاران گیگابایت اطلاعات را در حجمی بسیار ریز، ذخیره و منتقل می‌کنند و همه اطلاعات در داخل اجزایی نگهداری می‌شوند که زنده هستند و با محیط تبادل انرژی دارند اما تولد و مرگ آنها اشکالی در ذخیره و انتقال این اطلاعات ایجاد نمی‌کند که این نیز از شگفتی‌های آفرینش است.
این کارشناس بیماری‌های ژنتیک و مادرزادی بهزیستی خراسان‌رضوی افزود: البته جهش‌ها همیشه هم منفی نیستند چون اغلب تغییراتی که در گیاهان، میوه‌ها و حتی حیوانات بروز می‌کند از طریق آگاهی به همین جهش‌ها است و می‌توان گفت برخی جهش‌ها توسط انسان به صورت عمدی در ژن‌های گیاهان یا حیوانات ایجاد می‌شود تا هدفی مورد نظر حاصل شود.
ژیان‌عابد با بیان اینکه ژنتیک یک چاقوی دو لبه است، گفت: همان‌گونه که شکستن اتم‌ها در کنار دستاوردهای مثبت خود، انفجار بمب اتمی را به دنبال داشته است ژنتیک هم ممکن است در مواردی از آنها نادرست و منفی استفاده شود.
وی افزود: علم ژنتیک همان‌طور که موجودات همانند را در آزمایشگاه تولید می‌کند ممکن است روزی افرادی از آن استفاده نادرستی داشته باشند و یا اینکه بر اثر مصرف سموم شیمیایی و مواد آلوده‌کننده محیط زیست، برخی موجودات به جهش‌هایی دچار شوند که مانند فیلم‌های علمی تخیلی، موجودات عظیم‌الجثه پدید آید که این موضوع از نگرانی‌های دانشمندانی است که این علم را برای خدمت به نسل انسان و حفظ حیات کره‌ی زمین گسترش می‌دهند.
این کارشناس بیماری‌های ژنتیک و مادرزادی بهزیستی خراسان‌رضوی گفت: معلولیت، جزو بیماری‌ها و مشکلاتی است که به چندین علت مختلف ایجاد می‌شود اما برخی عوامل، نظیر حوادث و جنگ‌ها در اختیار ما نیستند و جزو تبعات شرایط ویژه هستند که از بحث بدن و بیماری جدا می‌شود.
ژیان‌عابد در بخشی دیگر مشاوره ژنتیک را برای هر ازدواجی اعم از فامیلی یا غیر فامیلی ضروری دانست و گفت: حتی در صورتی که والدین، فامیل هم نباشند احتمال وجود ژن‌های معیوب در آنها وجود دارد چون ژن جهش یافته یا معیوب، ممکن است در بدن هرکسی یافت شود.
وی خاطرنشان کرد: وقتی می‌گوییم ازدواج فامیلی درصد خطر معلولیت‌ها را افزایش می‌دهد بدین معناست که ممکن است هر دو طرف، ژن معیوب داشته باشند و این ژن‌های معیوب یا ناقل بیماری در هر دو طرف مشابه باشد که در این صورت احتمال معلولیت فرزندان بیشتر است.
این کارشناس بیماری‌های ژنتیک و مادرزادی یادآور شد: در ازدواج‌های فامیلی، احتمال انتقال بیماری‌های ارثی بیشتر است اگر احتمال بیمار شدن فرزندان دو فردی که فامیل نیستند اما بیماری ارثی دارند 2 تا سه درصد باشد این احتمال در فرزندان دو عضو فامیل، 5 تا 6 درصد (دو برابر) می‌شود.
ژیان‌عابد با تاکید بر اینکه برخی بیماری‌ها صرفاً ریشه‌ی ژنتیکی دارند و با ازدواج فامیلی بروز آنها قابل جلوگیری نیست، گفت: برخی بیماری‌ها به‌مانند دیابت و پر فشاری خون، علل چندگانه‌ای دارند و اگر متوجه ژن معیوب در والدین شویم می‌توانیم با عوامل پیشگیری‌کننده، جلوی بروز این بیماری‌ها را بگیریم.
